به گزارش انرژی نویس،ایران با برخورداری از تنوع اقلیمی و تابش خورشید در بخش بزرگی از سرزمین، یکی از کشورهایی است که ظرفیت بالایی برای توسعه انرژی‌های پاک دارد. میانگین تابش خورشید در مناطق مرکزی و جنوبی کشور از ۲۲۰۰ تا ۳۰۰۰ ساعت در سال برآورد می‌شود؛ ظرفیتی که ایران را در رده مناسب‌ترین کشورها برای احداث نیروگاه خورشیدی قرار می‌دهد.
علاوه بر آن، پهنه‌های بادخیز ایران در شرق و جنوب شرق، سواحل مکران، ارتفاعات خراسان و مناطق شمال‌غرب، امکان توسعه گسترده نیروگاه‌های بادی را فراهم کرده است. ظرفیت فنی قابل توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور طبق برآوردهای رسمی چندین برابر اهداف فعلی است و می‌تواند بخشی از نیاز داخلی و حتی صادرات انرژی پاک را در آینده تأمین کند.
با وجود این ظرفیت‌ها، سهم تجدیدپذیرها در ترکیب انرژی کشور همچنان محدود است و تحقق اهداف تعیین‌شده نیازمند سرعت‌گرفتن پروژه‌ها و رفع موانع مالی است.
نیاز فوری به تأمین منابع مالی
به گفته محسن طرزطلب - معاون وزیر نیرو و رئیس ساتبا- با وجود تلاش گسترده برای فعال‌سازی پروژه‌ها، «عدم تخصیص به‌موقع منابع مالی» باعث شده در هشت ماه نخست سال به بخش مهمی از ظرفیت پیش‌بینی‌شده دست نیابند.
وی با اشاره به اینکه عبور از ظرفیت ۵۰۰۰ مگاوات قطعی است، می‌گوید رسیدن به هدف ۷۰۰۰ مگاوات تنها در صورتی ممکن خواهد بود که منابع مالی کامل تخصیص یابد و دستگاه‌های مسئول همکاری لازم را داشته باشند. او می‌افزاید که برای جبران عقب‌ماندگی موجود، لازم است «در چهار ماه باقی‌مانده سه برابر بیشتر از گذشته کار شود».
طبق توضیحات او، تاکنون تنها یک‌سوم منابع مالی برنامه‌شده تأمین شده که این موضوع تأخیر در تأمین تجهیزات و تخصیص آن‌ها به پروژه‌ها را به دنبال داشته است.
آغاز طرح ۸۰۰ مگاواتی خورشیدی در روستاها
در کنار چالش‌های مالی، طرحی گسترده نیز برای توسعه انرژی خورشیدی در روستاهای کشور کلید خورده و اجرای طرح ۸۰۰ مگاواتی نیروگاه خورشیدی در مناطق محروم آغاز شده است.
در فاز نخست، این طرح در ۱۰ استان اجرا خواهد شد و خانوارهای روستایی می‌توانند با احداث نیروگاه‌های ۵ کیلوواتی، ماهانه ۳ تا ۵ میلیون تومان درآمد پایدار داشته باشند. برق تولیدی نیز به مدت ۲۰ سال به‌صورت تضمینی خریداری می‌شود و هزینه اولیه با تسهیلات بانکی و کمک‌های ساتبا تأمین خواهد شد.
در مجموع، آمارهای ارائه‌شده و برنامه‌های جدید وزارت نیرو نشان می‌دهد که مسیر توسعه تجدیدپذیرها در کشور اگرچه با سرعت بیشتری نسبت به گذشته دنبال می‌شود، اما همچنان با چالش‌های جدی مالی و اجرایی روبه‌رو است.
از یک‌سو، ظرفیت نصب‌شده به نقطه‌ای رسیده که ضرورت عبور از نیمه‌راه را یادآوری می‌کند و از سوی دیگر، طرح‌های گسترده‌ای همچون توسعه ۸۰۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی در روستاها نویدبخش اثرات اجتماعی و اقتصادی قابل‌توجه است.
آینده این بخش به میزان همراهی دستگاه‌ها در تأمین منابع مالی، تسهیل‌گری نهادهای حمایتی و استمرار نگاه توسعه‌محور در سیاست‌گذاری انرژی بستگی دارد؛ موضوعی که در صورت تحقق، می‌تواند سهم انرژی پاک در سبد برق ایران را به‌شکل چشمگیری افزایش دهد و مسیر گذار به نظام انرژی پایدار را هموار کند.
